Có nhiều xét nghiệm giúp kiểm tra vi khuẩn HP dạ dày, mỗi loại xét nghiệm đều có ưu nhược điểm mà tùy từng trường hợp bác sỹ điều trị sẽ có chỉ định thích hợp:
Nội soi làm sinh thiết kiểm tra vi khuẩn Hp
Là phương pháp dùng một ống nội soi nhỏ xâm nhập vào dạ dày qua ống thực quản tới dạ dày qua đó người thầy thuốc sẽ quan sát tình trạng của niêm mạc dạ dày, hình thái của vùng tổ thương, ở những chỗ nghi ngờ người ta sẽ lấy một mảnh sinh thiết quanh vị trí có tổn thương dạ dày để làm xét nghiệm Clo Test hoặc nuôi cấy vi khuẩn, từ đó bác sỹ có thể chẩn đoán sơ bộ tình trạng nhiễm khuẩn Hp của bệnh nhân.
Nội soi dạ dày
Đối với xét nghiệm này, bác sỹ không những chẩn đoán chính xác được tình trạng nhiễm khuẩn Hp trong dạ dày của bệnh nhân, đồng thời còn đánh giá được mức độ tổn thương, vị trí tổn thương và đưa ra các phán đoán về diễn biến của bệnh và phác đồ điều trị phù hợp nhất.
Chính vì vậy, sẽ không ngạc nhiên, nếu như bạn tới phòng khám với tình trạng đau dạ dày và rất có khả năng được bác sỹ chỉ định nội soi dạ dày. Đây là một thủ thuật không hề dễ chịu, nhưng đây lại là thủ thuật vô cùng quan trọng để đánh giá tình trạng tổn thương dạ dày mà không có xét nghiệm nào có thể làm được. Ngoài ra, nếu bạn đã từng điều trị vi khuẩn Hp mà không thành công thì bác sỹ có thể chỉ định làm kháng sinh đồ để xem vi khuẩn Hp đã kháng thuốc chưa, còn có thể sử dụng phác đồ thuốc nào dành cho bạn.
PYLORI TEST ( Clotest): được dùng để phát hiện nhanh H. pylori có trong bệnh phẩm hoặc trên môi trường nuôi cấy.
Nguyên tắc
Đặc trưng của H. pylori là có khả năng sinh ra men urease tác dụng phân hủy rất nhanh urea thành hydroxid amonium và làm kiềm hóa môi trường và được nhận diện nhờ chất chỉ thị pH. Nếu có vi khuẩn H. pylori trong bệnh phẩm hoặc trên môi trường nuôi cấy làm cho PYLORI TEST có màu đỏ cánh sen trong vòng 1 giờ. Test này cho kết quả khá chính xác và nhanh. Tuy nhiên nếu muốn hỗ trợ tốt nhất cho bác sỹ điều trị cần gửi mẫu sinh thiết đi cấy và phân tích kháng sinh đồ để lựa chọn loại kháng sinh thích hợp.
Việc nuôi cấy mẫu sinh thiết và làm kháng sinh đồ: đòi hỏi phải mất thời gian khoảng 3 tuần( 20 ngày) do vậy trong các trường hợp bệnh nhân đã bị viêm dạ dày tái phát nhiều lần bác sỹ bắt buộc phải chọn phương pháp này để có quyết định dùng thuốc chính xác nhất.
Hiện nay phòng xét nghiệm NK- Biotek của công ty Nam Khoa ở địa chỉ 793/58 Trần Xuân soạn, Quận 7 là nơi duy nhất thực hiện kỹ thuật này.
Test thở Ure
Bạn sẽ được đưa một thiết bị và thở vào đó. Hiện nay có 2 dạng, test thở sử dụng bóng – bạn thổi vào thiết bị giống quả bóng, test thở sử dụng thẻ – bạn thổi vào thiết bị giống 1 chiếc thẻ ATM. Sau đó hơi thở của bạn được đánh giá trên thiết bị phân tích và có chỉ số đánh giá xem bạn có dương tính với Hp hay không. Nếu dương tính với Hp tức là bạn đã nhiễm Hp, còn âm tính thì ngược lại.
Xét nghiệm phân
Vi khuẩn Hp nếu có trong dạ dày sẽ được thải trừ thường xuyên qua phân. Xét nghiệm phân bằng phản ứng miễn dịch huỳnh quang giúp phát hiện vi khuẩn Hp trong phân một cách chính xác. Đây cũng là một xét nghiệm chính xác, được ưu tiên sử dụng trong đánh giá nhiễm khuẩn Hp.
Mặc dù dễ dàng thực hiện đối với bệnh nhân, kết quả chính xác, chi phí hợp lý nhưng test này không cho kết quả nhanh chóng nên không phải là test nhanh. Ngoài ra, việc lấy phân đi xét nghiệm còn vấn đề liên quan đến việc bảo quản mẫu thử cũng đòi hỏi phải đúng cách.
Xét nghiệm máu
Khi bạn nhiễm khuẩn Hp, cơ thể bạn sẽ sinh ra kháng thể kháng Hp, loại kháng thể này được lưu hành trong máu và có thể phát hiện được bằng xét nghiệm kháng thể trong máu. Test này có mặt ở hầu hết các cơ sở khám chữa bệnh cấp tỉnh, thành phố trên cả nước.
Tuy nhiên, đây không phải loại xét nghiệm được ưu tiên thực hiện, chỉ những cơ sở không có phương pháp xét nghiệm nào khác mới thực hiện xét nghiệm này. Lý do là vì vi khuẩn Hp có thể tồn tại ở một số khu vực khác như khoang miệng, xoang, đường ruột nhưng hoàn toàn không gây bệnh. Lý do thứ hai là mặc dù vi khuẩn Hp trong dạ dày đã bị tiệt trừ hết, tuy nhiên, kháng thể kháng Hp vẫn có thể lưu hành trong máu trong thời gian một vài tháng tới một vài năm sau đó. Nếu dựa vào đó để chẩn đoán nhiễm Hp rất dễ xảy ra tình trạng dương tính giả.
Kết luận
Trên đây là một số test thường được sử dụng để kiểm tra nhiễm vi khuẩn HP dạ dày nhất. Mỗi loại xét nghiệm sẽ có ưu, nhược điểm khác nhau. Bác sỹ sẽ chỉ định cho bạn loại xét nghiệm phù hợp khi bạn đi thăm khám. Tuy nhiên, bạn cần trang bị kiến thức tổng quan như trên để tránh những lo lắng không cần thiết, cũng như hiểu hơn về tình trạng nhiễm khuẩn Hp của mình cũng như tự bảo vệ mình trước các thông tin truyền miệng, thông tin trên các phương tiện truyền thông đại chúng về xét nghiệm Hp.
Th.s BS Trương Thị Diệu Hồng